Wat is flexibiliteit in de elektriciteitssector?
Definitie
Wanneer men spreekt over flexibiliteit in de elektriciteitssector, dan bedoelt men doorgaans de mogelijkheid om het elektrisch verbruik of de elektrische productie van een installatie of proces bij te regelen. Dat zou kunnen als respons op een prijssignaal, de netfrequentie, of een activatiesignaal van de netbeheerder.
Voorbeelden
Verschillende technologien hebben flexibiliteit, vaak zonder dat hun uitbaters zich ervan bewust zijn:
- Verbruikflexibiliteit, beter gekend als vraagrespons of demand response: tijdelijke verlaging of verhoging van het verbruik van een industrieel proces, elektrolysers, een huishouden, etc.
- Productieflexibiliteit: de productie van energiecentrales vergroten of verkleinen. Naast grote centrales komen ook WKK’s, noodstroomaggregaten, en hernieuwbare energiecentrales in aanmerking.
- Opslagflexibiliteit: gepompte waterkrachtcentrales zoals die van Coo-Trois-Ponts, lithium-ion of redox flow batterijen, of vliegwielen bieden de mogelijkheid energie op te slaan en later weer vrij te geven.
Om de flexibiliteit van een verbruiksproces, flexibile productieinstallatie, of energieopslagsysteem in te schatten, kijkt men in welke mate het vermogen kan aangepast worden ten opzichte van de normale bedrijfsvoering. Drie vragen kunnen hierbij helpen:
- In welke richting kan men het elektrisch vermogen sturen? Verbruik verminderen of productie verhogen is opwaartse flexibiliteit, verbruik vermeerderen of productie verminderen is neerwaartse flexibiliteit.
- Hoe snel kan men het vermogen bijregelen? Kan men binnen de paar seconden of binnen de paar minuten reageren?
- Voor hoe lang kan het vermogen bijgeregeld worden? Voor een paar minuten, enkele kwartieren, of voor meerdere uren?
Het antwoord op deze vragen helpt te identificeren in welke toepassing de flexibiliteit het best ingezet kan worden. Deze toepassingen wordt kort beschreven in de volgende sectie.
Waarde van flexibiliteit
Flexibiliteit kan benut worden in verschillende toepassingen. In grote lijnen kunnen we de volgende categorien onderscheiden:
- Benutten van prijsschommelingen op de Elektriciteitsbeurzen. Zo kan u uw verbruik verschuiven naar momenten met lagere prijzen, of uw productie naar momenten met hogere prijzen.
- Flexibiliteit aanbieden als balanceringsenergie (Regelvermogenmarkten) aan de netbeheerder. De netbeheerder vergoedt aanbieders voor het leveren van deze systeemdiensten.
- Reageren op basis van verwachte schommelingen in de onbalansprijzen. Dit wordt ook wel reactive balancing genoemd.
Al deze toepassingen dragen bij aan het handhaven van een stabiel net waarbij vraag en aanbod van elektriciteit op elk moment aan elkaar gelijk zijn. Next Kraftwerke identificeert graag samen met u waar uw flexibiliteit het meeste waard is en maakt vrijblijvend een inkomsteninschatting.
Lange-termijn uitzichten voor flexibiliteit
Flexibiliteit door decentrale productie en door verbruiksprocessen is essentieel in het huidige energielandschap en zal op de lange termijn nog belangrijker worden:
- Er is een toenemende elektrificatie van de transportsector, verwarming van gebouwen, en in industrie. Deze drijven de totale vraag voor elektriciteit en de volatiliteit van de elektriciteitsvraag op.
- Het Belgische en Europese productiepark worden toenemend hernieuwbaar, met variabele productie en grote ‘ramp rates’ (snelheid van de toename of afname van de injectie op het net) van zonne- en windparken.
- Historisch gezien voorzagen conventionele productiecentrales (gascentrales, kolencentrales enz.) het merendeel van de balanceringsenergie. Deze centrales zijn niet langer competitief met hernieuwbare technologien in verschillende Europese landen en verdwijnen stilaan uit het productiepark. Decentrale flexibiliteit kan hun rol overnemen door deel uit te maken van een virtuele energiecentrale zoals die van Next Kraftwerke.
Er is nog steeds een groot onbenut potentieel aan opwaartse en neerwaartse flexibiliteit in vraagrespons en in gedistribueerde opwekking. Zowel consumenten als producenten zijn zich vaak niet bewust van de flexibiliteit waarover zij beschikken. Neem een kijkje bij Next Kraftwerkes producten en diensten om te ontdekken hoe uw processen aan het werk gezet kunnen worden op de energiemarkten.
Lees meer
De Californische ‘duck curve’
Een bekend voorbeeld dat de nood aan flexibiliteit illustreert is de Californische ‘duck curve’.
Californië begon al vroeg met hernieuwbare elektriciteitsopwekking en sinds 2010 kende het aantal PV-installaties een enorme groei. De duck curve toont hoe de toename van PV-installaties het netto-verbruik op het net (eindverbruik minus decentrale opwek) rond de middag verlaagt. Maar tegen de avond, wanneer de zonne-energieproductie daalt en tegelijk het verbruik toeneemt door de avondpiek, neemt het netto-vebruik razendsnel toe. Dit moet geleverd worden door centrale productie-eenheden. Voor conventionele centrales is het een uitdaging om hun productie zo snel te laten toenemen. Bovendien kunnen deze centrales door de toename van decentrale hernieuwbare productie steeds minder uren draaien op jaarbasis, waardoor sommige van hen niet langer rendabel zijn.
Daarnaast toont dit voorbeeld ook aan dat het net niet optimaal gebruikt wordt. Op de uren van de laagste netto-vraag (tijdens de middaguren dus) wordt het net ver onder zijn capaciteit gebruikt. Wanneer de vraag piekt, wordt het net tot zijn limieten gebruikt. Het inzetten van meer (decentrale) flexibiliteit kan op deze problemen een antwoord bieden.
Disclaimer: Next Kraftwerke neemt geen verantwoordelijkheid voor de volledigheid, nauwkeurigheid en actualiteit van de verstrekte informatie. Dit artikel dient uitsluitend ter informatie en is geen vervanging voor individueel juridisch advies.
