Opeenvolgende elektriciteitsmarkten
Definitie
Elektriciteit is een van de meest veelzijdige vormen van energie. Het kan gebruikt worden voor de productie van licht, warmte en mechanische energie en dit op een efficiënte wijze. Elektriciteit verschilt van andere energiedragers aangezien elektriciteit niet als zodanig kan worden opgeslagen. Dit betekent dat de productie en de consumptie in ons energiesysteem op elk moment gelijk moeten zijn. Wanneer de balans tussen afname en injectie verstoord wordt, zal de frequentie van het net beginnen afwijken van de referentiewaarde (50Hz in Europa, 60 Hz in de VS), dit resulteert in het ergste geval in een black-out.
Om hiermee te kunnen omgaan werden verschillende groothandelsmarkten opgericht die zich richten op verschillende termijnen die voorafgaan aan het daadwerkelijke moment van productie en consumptie. Op lange termijn kunnen producenten en consumenten grote hoeveelheden energie verhandelen op de future- of termijnmarkten, dit al jaren voor de daadwerkelijke levering. Op deze manier kunnen zij zich beschermen tegen onvoorspelbare fluctuaties in energieprijzen. In België worden termijnproducten verhandeld op de ICE Endex en de European Energy Exchange (EEX). Een andere optie is dat twee bedrijven een onderlinge deal sluiten, wat vaak een over-the-counter (OTC) contract wordt genoemd. De verschillende markttypes worden in detail toegelicht in dit artikel.
Een dag voor de daadwerkelijke levering wordt er een meer precieze schatting gemaakt van de aanvraag, aangezien de informatie van de dag voordien gebaseerd kan zijn op bijvoorbeeld weersgegevens, grote evenementen die de vraag kunnen beïnvloeden (zoals een belangrijke voetbalmatch) en informatie over mogelijke uitval van centrales. Zowel producenten als leveranciers en grote industriële consumenten handelen daarvoor op de day-ahead markt (DAM). Deze markt wordt georganiseerd als een veilingmarkt, gebaseerd op de merit order curve. In België wordt de day-ahead markt beheerd door EPEX SPOT Belgium. De elektriciteit wordt verhandeld op uurbasis.
In de realiteit zal de day-ahead voorspelling van het verbruik nooit volledig accuraat zijn. Ook de levering zal verschillen van de verwachtingen, als gevolg van verschillende windcondities, zonne-isolatie of onverwachte uitvallen van centrales. Om deze redenen werd een derde type van groothandelsmarkt geïntroduceerd: de intra-day markt. Deze markt maakt het mogelijk voor marktparticipanten om verschuivingen in hun injectie of afname van het net te corrigeren, snel voor de eigenlijke levering. In België is dit de continue intra-day markt (CIM) die wordt georganiseerd door EPEX SPOT Belgium. Het is een over-the-countermarkt (OTC markt) waar bilaterale deals gemaakt worden tussen verschillende marktspelers.
Lees meer
In werkelijkheid zal de marktgebaseerde aanpak altijd resulteren in een resterende onbalans in het energiesysteem omdat handelaars mogelijks niet alle nodige deals kunnen nakomen en omdat productie en consumptie nooit met 100% zekerheid voorspeld kunnen worden. Deze uiteindelijke onbalans moet opgevangen worden door de transmissiesysteembeheerder. In België is dit Elia. Hiervoor activeert Elia zogenaamde reserve-elektriciteitsproducten. De vermogens in onbalans worden beboet of vergoed volgens de onbalanstarieven.
Elektriciteitsmarkten kunnen niet enkel onderscheiden worden op basis van tijd, maar ook op basis van hun eigenschappen. Er zijn drie soorten markten: elektriciteitsmarkt, over-the-counter (OTC) en een georganiseerde OTC die voortdurend wordt gecleard.
Disclaimer: Next Kraftwerke neemt geen verantwoordelijkheid voor de volledigheid, nauwkeurigheid en actualiteit van de verstrekte informatie. Dit artikel dient uitsluitend ter informatie en is geen vervanging voor individueel juridisch advies.
